🟩 ویولن و اجداد اولیه آن
🔶️ اگر چه در روزگاران گذشته انسان نخستین به دلیل نبود سرپناه و امکان شهرنشینی امروزی ، کارکردن با تیر و کمان و بعدها شمشیر را به عنوان وسیله ایی جهت شکار حیوانات و همچنین ابزار دفاع از خود استفاده می‌کرده و چه بسا در آن زمان جنگاوری و مهارت در اینگونه ابزار ها به نوعی "هنر "محسوب می‌شده است اما با گذشت زمان و شهرنشین شدن همراه با "تغییر و تکامل"در فیزیولوژی "انسان" معنای هنر و ابزار هنری او هم تغییر کرده و از "تیر و کمان به ساز ویولن " تغییر شکل داده است
🟩 آرشه ویولن
🔶️ آرشه یا کَمانه وسیله‌ای است که از آن برای نواختن سازهای زهی استفاده می‌شود. آرشه شامل یک چوب است که به دو سر آن موی آرشه متصل شده‌است. جنس موهای آرشه از ۲ نوع طبیعی(دم اسب ) و مصنوعی( نایلون پلاستیکی) تهیه می‌شود، موها در نوک آرشه با قطعه‌ای از جنس عاج یا استیل به چوب آرشه می‌چسبند. در ته آرشه قطعه‌ای به نام موگیر، که از چوب و صدف ساخته شده، کشیدگی موهای آرشه را تنظیم می‌کند. موگیر با پیچ به چوب آرشه متصل می‌شود.
🟩 رابطه وزن و سرعت در آرشه‌کشی
🟩 خیلی سنگین یا سبک با آرشه ننوازید. آرشه را در حال حرکت نگه دارید.
🔸️قاعده کلی این است که آرشه به وزن کافی برای حفظ تماس با سیم ها نیاز دارد و باید به اندازه کافی سریع حرکت کند تا سیم به درستی به ارتعاش خود ادامه دهد. با افزایش وزن آرشه، سرعت آرشه نیز باید افزایش یابد . فشار بیش از حد و عدم سرعت آرشه می تواند باعث ایجاد صدای بسیار خش دار شود و گام پایین تر شود (به عنوان مثال G (سل) تبدیل به G-flat (سل بمل) می شود. آرشه بیش از حد سبک و سریع می تواند باعث ایجاد صدایی مطبوع شود و آرشه کنترل خود را از دست بدهد. مهم است که وزن آرشه به طور طبیعی از وزن خود بازو ناشی می شود و آرشه نباید با نیروی اضافی به پایین فشار داده شود.
🔸️سرعت آرشه در نوازندگی ویولن با نوازندگی ویولا متفاوت است. سیم های ویولن جرم نسبتاً کمی دارند و آرشه می تواند با سرعت بیشتری شروع به حرکت کند. سیم‌های ویولا ضخیم‌تر هستند و جرم بیشتری دارند، آرشه باید کندتر با وزن بیشتر شروع شود. این به ویژه در سیم چهارم ویولا (C) قابل توجه است.
🟩 نکته مهم در آرشه کشی
🔸️ مقدار مشخصی از نویز آرشه قابل قبول است و بخشی از طیف صدا است. بدون نویز آرشه، احتمالاً حجم صدا برای شنوندگان بسیار ملایم است. صدای آرشه فقط برای خود نوازندگان قابل شنیدن است و برای تماشاگرانی که دورتر نشسته اند قابل شنیدن نخواهد بود. صدای ساز باید بلندتر از آنچه انتظار دارید باشد. اگر صدا خیلی خوب و ملایم باشد، به احتمال زیاد به اندازه کافی به مخاطب پخش نخواهد شد.
🟩 چوب آرشه را به جلو خم کنید.
🔸️وقتی موهای آرشه روی سیم صاف باشد، صدای بیشتری ایجاد می کند. وقتی چوب آرشه به سمت جلو از نوازنده متمایل می‌شود، صدا نازک‌تر می‌شود و آرشه انعطاف‌پذیرتر به نظر می‌رسد، زیرا تعداد موهای آرشه کمتری روی سیم وجود دارد. در آرشه کشی موی آرشه مخصوصاً هنگام "نرم کردن" یا "تیز کردن" کیفیت ضربه اسپیکاتو، افزایش مقدار ضربات آرشه ها و وضوح صداها را باعث می‌شود.
🔸️کج شدن بیش از حد به جلو می تواند منجر به صدای توخالی و برخورد چوب آرشه به سیم ها شود.
🟩 در نواختن معمولی کج شدن به عقب غیرقابل قبول است
🔸️مشکل کج شدن به عقب می تواند ناشی از وضعیت نامناسب دست راست مانند پایین مچ دست یا شست صاف باشد.
🟩 موقعیت صحیح شست در نگه داشتن آرشه
🔶️ موقعیت شست بعد از برجستگی پاشنه آرشه روی چوب آرشه قرار می‌گیرد.
🟩 برای نگه داشتن آرشه، نباید فاصله مابین انگشتان از هم خیلی زیاد باشد.
🟩 زاویه آرشه کشی روی سیم های ویولن
🔶️ روش صحیح آرشه کشی: آرشه در زاویه 45 درجه و موازی با خرک کشیده می‌شود.
🟩 زاویه صحیح آرشه کشی روی سیم ویولن
🟩 آرشه هشت بر (هشت ضلعی) یا گرد؟
🔶️ آرشه هشت ضلعی یا به اصطلاح هشت‌بر به آرشه‌ای گفته می‌شود که چوب آن یا به اصطلاح سطح مقطع آن از ابتدا تا انتها به شکل یک هشت ضلعی تراشیده شده باشد. بسیاری از استادان مشهور فرانسوی که سال‌های زیادی در ساخت آرشه تجربه دارند، به ندرت آرشه هشت ضلعی می‌سازند. حتی امروزه اغلب استادان، آرشه را به صورت گرد می‌سازند. با این وجود برخی خریداران آرشه همچنان تمایل به خرید آرشه هشت ضلعی دارند. اگر دو آرشه که از چوب یکسانی ساخته شده‌ا‌ند را با یکدیگر مقایسه کنیم، آرشه هشت‌ضلعی سخت‌تر از آرشه گرد است و این ویژگی به صدای نهایی ساز هم منتقل می‌شود. صدایی سخت، تک بعدی و فاقد نوانس لازم. از طرفی آرشه هشت‌ضلعی در ایران چون پر طرفدار هست کمی گرانتر است. شاید یکی از دلایلی که معمولا افراد آرشه هشت‌بر را بهتر می‌دانند قیمت بیشتر آنها است.
🟩 6 تکنیک متداول آرشه کشی
🟩 این تکنیک‌های پایه‌ی آرشه کشی ویولن را بیاموزید و به سرعت به همه چیز مسلط شوید:
🔸️هنگامی که نواختن ویولن را یاد می گیرید، ممکن است با نام های بی شماری از تکنیک های آرشه کشی ویولن مواجه شوید.
🟩 اساساً فقط سه نوع آرشه کشی ویولن وجود دارد:
🔸️1. تکنیک‌های آرام آرام ویولن: روش پیش‌فرض آرشه کشی که در آن نت‌ها را در طول کامل می‌نوازید و آرشه روی سیم باقی می‌ماند. نت ها متصل و پایدار به نظر می رسند .
🔸️2. تکنیک‌های لهجه‌آمیز آرشه ویولن: ضربات آرشه در تمام طول خود اجرا نمی‌شوند و فاصله زمانی بین آنها وجود دارد و/یا با لهجه شروع می‌شود . نت ها به وضوح از هم جدا شده اند.
🔸️3. تکنیک های پرش ویولن آرشه: آرشه سیم را در تعویض آرشه ترک می کند. شما از ویژگی های پرش طبیعی آرشه استفاده می کنید و دنباله رو انگشتان و دست خود هستید.
🟩 دتاشه Detache
🔸️جدا شدن ساده روش پیش فرض آرشه کشی است. هیچ علامت خاصی در نت وجود ندارد. شما برای هر نت یک ضربه آرشه می نوازید، نت ها را در طول کامل خود می نوازید .
🔸️Detaché می تواند اشکال مختلفی داشته باشد: از نت های بلند با حس و صدای عمیق گرفته تا نواختن سریع واضح و واضح.
✅️ لگاتو Legato
🔸️لگاتو به عنوان یک تکنیک آرشه کشی به نواختن چندین نت در یک ضربه آرشه صاف اشاره دارد. شما انتقال روان بین نت ها را می شنوید. در نت‌های موسیقی شما یک خط اتصال را بالای نت‌ها می‌بینید.
🔸️هنگامی که چندین نت مشابه را با یک ضربه کمان می نوازید، اما با یک توقف بسیار ظریف از هم جدا می شوند، به این حالت "پورتاتو" می گویند . چیزی بین دتاشه و لگاتو است.
🟩 مارتله Martele
🔸️در مارتله لهجه، با فشار دادن انگشت اشاره به چوب آرشه، سیم را می گیریم. در ابتدای حرکت آرشه را رها می کنیم و اجازه می دهیم که حرکت کند. این یک ضربه به آرشه ایجاد می‌کند که با یک «کلیک» یا «نیش» شروع می‌شود و تقریباً بی‌صدا به پایان می‌رسد. این استاندارد شناخته شده ترین نوع مارتله است.
🔸️می‌توانید صدا را با برجسته‌تر کردن لهجه (مارتله لهجه)، کمتر (مارکاتو) یا با حفظ صدا در طول ضربه آرشه(مارتله پایدار) تغییر دهید.
🟩 استاکاتو Staccato
🔸️به سادگی به این معنی است که نت ها از هم جدا شده اند و در طول کامل خود پخش نمی شوند. در ویولن این به این معنی است که شما آرشه را بین نت ها متوقف می کنید.
🔸️دویدن های سریع استاکاتو به وسیله آرشه می تواند بسیار دیدنی باشد.
🔸️آرشه سیم را ترک نمی کند (در غیر این صورت به آن استاکاتو پرواز می گویند). انگشت اشاره برای بیان و جداسازی نت ها انحراف ایجاد می کند
✅️ اسپیکاتو Spiccato
🔸️اسپیکاتو یک تکنیک آرشه نیمه غیرفعال است که در آن با انرژی آرشه ویولن کار می کنید. حرکت انگشت یک تکانه می دهد و آرشه به خودی خود پرش می کند. در تغییر آرشه، آرشه از سیم خارج می شود. این بهترین کار را در نقطه تعادل آرشه یا کمی بالاتر ، بسته به سرعت دارد.
🔸️در یک سرعت سریع، آرشه به طور کامل سیم را به خود می زند و ما آن را sautillé می نامیم. این در وسط آرشه اجرا می شود.
🔸️دو یا چند ضربه آرشه اسپیکاتو که همگی با آرشه بالا روی یک نقطه از آرشه اجرا می شوند، اسپیکاتو پرنده نامیده می شود. اگر چندین نت اسپیکاتو را در یک جهت می نوازید، اما اجازه می دهید آرشه حرکت کند، به این حالت استکاتو پرواز می گویند.
✅️ ریکوشه Ricochet:
🔸️این تکنیک آرشه‌کشی کاملا بر پایه‌ی جهش طبیعی چوب آرشه است؛ چند نت در یک آرشه نواخته می‌شوند اما تنها یک ضربه وارد می‌شود، آن هم زمانی که آرشه برای نواختن اولین نت بر روی سیم پرتاب می‌شود.
[ ] تفاوت های آرشه بلژیکی_فرانسوی با روسی
🟩 سمت چپ، یک آرشه بلژیکی_فرانسوی (پینچاس زوکرمن) و سمت راست، یک آرشه روسی (ناتان میلشتاین)
🟤 روشهای(گرفتن) نگه داشتن آرشه
🔶️ دو روش گرفتن (نگه داشتن) آرشه با انگشتان وجود دارد که رایج ترین آنها به شرح زیر است :
🔺️1. آرشه به سبک فرانسوی-بلژیکی
🔺️2. آرشه به سبک روسی
🔸️در توضیح آرشه فرانسوی-بلژیکی برخی از مهم‌ترین معلمان قرن بیستم، از جمله جوزف گینگولد، ایوان گالامیان و شینیچی سوزوکی را می‌توان نام برد - و این بدان معناست که بسیاری از ویولونیست‌های زبده امروزی این را دارند. مانند: جاشوا بل، ایزاک پرلمن، پینچاس زوکرمن ،،،،، که تعداد شان بسیار زیاد است.
🔸️نگهدارنده فرانسوی-بلژیکی شامل یک شست خم شده/منعطف، در صورتی که منحنی و فعال است و دو انگشت میانی دور چوب آرشه بسته شده، و انگشت اشاره چوب آرشه را بین دو مفصل میانی لمس می‌کند.
🔸️در آرشه به سبک روسی توسط یاشا هایفتز Jascha Heifetz و ناتان میلشتاین Nathan Milstein آن را نمایندگی میکنند، این شامل یک دست کمانی است که بسیار پرانتز است و به سمت انگشت اشاره متمایل شده است، و در این حالت آرشه تا حدودی در انگشتان چنگ زده می‌شود و آرشه محکم گرفته می‌شود.
🔸️هایفتز از یک آرشه به سبک روسی استفاده می کند. امروزه در نوازندگان ویولن کلاسیک تقریباً هرگز چنین چیزی دیده نمی شود و بیشتر در جاز کولی رایج است. برخی از کارها با نگه داشتن آرشه روسی آسان تر است، شما به طور طبیعی فشار بیشتری را در نزدیکی نوک آن اعمال می کنید، و برخی چیزها دشوارتر هستند زیرا هیچ کمکی از انگشت چهارم برای متعادل کردن آرشه ندارید.
🔸️میشا المان یکی دیگر از بزرگان تقریباً همزمان با هایفتز بود که از آرشه روسی نیز استفاده می کرد. او نیز آرشه را با روشی "اشتباه" کج می کند و بیشتر موهای آرشه خود را به مخاطب نشان می دهد.
🟩 ژاک تیبو (Jacques Thibaud) ویولونیستی است که موفق شده بود با استعداد خود به عنوان یک نوارنده تفسیرگر دوستان و تحسین کنندگان فراوانی را در ایالات متحده آمریکا به خود جذب کند. او در واقع یکی از نمایندگان برجسته مکتب فرانسوی مدرن ویولون نوازی است. او از بیست سالگی به سبک نوازندگی خاص خود دست یافته بود.
🔺️غلبه بر بزرگ ترین دشواری
🔶️ «از نظر ژاک تیبو بزرگترین سختی و دشواری ویولن در آرشه آن نهفته است. در اصل" هشتاد درصد" کل مشکلات "ویولون نوازی" به آرشه کشی مربوط می شود. یکی از دلایل این مسئله این است که بسیاری از اساتید ویولون که ایده های نابی نیز در این زمینه دارند، آرشه کشی را با روش خیلی پیچیده ای به شاگردان خود می آموزند. در حالی که آرشه باید به شیوه ای بسیار طبیعی به کار گرفته شود>>
🔸️«توضیح بیش از حد درباره اینکه راه ساده و طبیعی آرشه کشی چگونه است، تنها باعث سلب توانایی شاگرد در دست یافتن به نحوه آرشه کشی مناسب می شود. سارازات (که دوست صمیمی من است) همیشه به طبیعی ترین شیوه ممکن آرشه می کشید، او به گونه ای کاملا ناخودآگاه و بدون کوشش آرشه را در کنترل خود داشت. اگر من بخواهم تدریس کنم هیچ گاه به شاگردانم نمی گویم که “شما هم باید مثل من آرشه بکشید”. در عوض به آن ها می گویم “سعی کنید شیوه طبیعی و راحت تر آرشه کشیدن را بیابید و آن را به کار بگیرید!” آرشه کشی بیش تر یک عمل فیزیکی و شخصی است.»
🔸️«به عنوان مثال، من لاغر هستم اما انگشتان بزرگ و کشیده ای دارم؛ کرایسلر از من چاق تر است اما انگشتان کوچکی دارد. در نتیجه کاملا منطقی است که نحوه در دست گرفتن آرشه و آرشه کشی من با شیوه او متفاوت باشد. تفاوت بین یک استاد خوب و یک استاد متوسط در این است که یک استاد خوب می داند که آرشه کشی یک موضوع شخصی است و امری است که از یک شاگرد به شاگرد دیگر متفاوت است. در واقع انسان زمانی به نهایت کمال دست می یابد که توانایی فردی او در چارچوب استانداردهای شخصیش پرورش یابند.»
thibaud violinist
