آناتومی دست و مچ دست
🟩 استخوان بندی دست شامل سه بخش است:
🔸️بخش اول، استخوان های کارپال(مچ دستی) که هشت عدد هستند و مچ دست یا کارپس را تشکیل می دهند.
🔸️بخش دوم، استخوان های متاکارپال (کف دستی) که پنج عدد هستند و کف دست یا پالم را می سازند.
🔸️بخش سوم، استخوان های فالانژیال (بند انگشتان) هستند که انگشتان را تشکیل می دهند.
🟩 بند های انگشتان به پنج قسمت تقسیم میشوند :
کوک ویولن از راست به چپ به ترتیب : ( می _ لا _ ر _ سل )
1. نت های سیم می (E) سیم اول صدای زیر در تصویر بالا به رنگ نارنجی
2. نت های سیم لا (A) سیم دوم در تصویر بالا به رنگ سبز
3. نت های سیم ر (D) سیم سوم در تصویر بالا به رنگ بنفش
4. نت های سیم سل (G) سیم چهارم صدای بم در تصویر بالا به رنگ آبی
نت ها روی پنج خط حامل از پایین به سمت بالای خطوط حامل به ترتیب از بم به زیر شمرده می‌شود.
🟩 جایگاه نت های پنج خط حامل در پوزیسیون های مختلف ویولن
در تصویر بالا جایگاه نت های ویولن در پوزیسیون های ( اول، دوم و سوم ) را نشان می‌دهد.
عدد صفر بالای نت ها نشانه دست باز (0) بدون قرار دادن انگشت روی سیم
عدد 1 بالای نت ها نشانه انگشت اول (1) قرار دادن انگشت اشاره روی سیم
عدد 2 بالای نت ها نشانه انگشت دوم (2) قرار دادن انگشت میانی روی سیم
عدد 3 بالای نت ها نشانه انگشت سوم (3) قرار دادن انگشتری روی سیم ویولن
عدد 4 بالای نت ها نشانه انگشت چهارم(4) قرار دادن انگشت کوچک روی سیم
🟩 پیدایش و تاریخچه
🔶️ ردیابی مبادی و ریشه های پیدایش ویولن آسان نیست امّا بر اساس نگاره‌ها و کنده‌کاریهای اروپایی از حدود سال نهصد میلادی سازهایی شبیه ویلن به چشم می‌خورند که با آرشه نواخته می‌شود. این سازها بطور کلی به چهار دسته تقسیم میشوند:
🔺️ربک (Rebec)
🔺️فیدل (fiddle)
🔺️لیرا دا براچه (lira da braccio)
🔺️ویل (Viol)
🔸️در سال 1508 اولین انواع ویولنها در هنر ایتالیایی ظاهر شدند امّا نمونه‌های اصلی موجود از این دورۀ سرنوشت ساز ویول‌های ونیزی است. در پایان قرن شانزدهم، لیرا از تمام ویژگیهای ویلن، بجز سیستم سیم‌ها و جعبه گوشی، بهره‌ای داشت، اما ویول به طریقی دیگر تکامل یافت. ویول و لیرا تا اوایل قرن هفدهم در ایتالیا استفاه می‌شدند هر چند ویول در اروپایی شمالی و مخصوصاً انگلستان به عنوان نخستین ساز آرشه‌ای در بخش اعظم بعد نیز باقی ماند.
یک مثال خوب که شامل سازهای خانوادۀ ویولن می‌شود، گنبد کلیسای جامع سارونوا است که توسط گادنتسیو فراری (Gaudenzio Ferrari) در 1835 نقاشی شده است. نخستین ویولن‌های موجود به سال 1664 برمی‌گردند. (گر چه در موزه ملی ورشو، ویولن‌های لهستانی وجود دارند که به عنوان سازهای متعلق به حدود 1515 معرفی شده اند.)
تقریباً همه کشورهای اروپایی مدعی ابداع ویولن هستند، اما هیچکدام نمی‌توانند با قاطعیت بر تفوق تاریخی ایتالیا در این زمینه غلبه نمایند. خاستگاه همه سازندگان بزرگ شاید تنها با یک استثناء از کرمونا (Cremona) برشیا (Berescia) یا ونیز است.
🟩 گذری بر ویولن در ایران
🔶️ کمتر از 150سال قبل ویولن برای نخستین بار توسط مظفرالدین شاه قاجار از فرنگ به ایران آورده و دستور آموزش آن در مدرسه دارالفنون به علاقه مندان داده و "موسیو دووال" فرانسوی برای این منظور به کشور ما دعوت شد.ویولن سازی ست با مقدورات اجرایی وسیع و توانایی اجرای همه پرده ها و درجات موسیقی ایرانی را دارا می باشد.این ساز ابتدا با عنوان "کمانچه فرنگی" بین اهالی موسیقی معروف شد و با وجود هنرمندانی چون "تقی دانشور"، "اسماعیل خان کمانچه کش"، "رضا محجوبی"، "رکن الدین مختاری"، "ابراهیم آژنگ"، "حسین هنگ آفرین"، "جهانگیر مراد حسام السلطنه" و... حضور جدی و تاثیر گذاری در موسیقی ملی ایران یافت.ظهور هنرمند تحصیل کرده همچون "علینقی وزیری" و در پی آن تربیت شاگردانی مانند ابوالحسن صبا و روح الله خالقی به ویولن بیش از پیش حالت آکادمیک داد و جایگاه آن را در اجرای هرنوع موسیقی در ایران کاملا تثبیت کرد.
🔸️به رغم مخالفت های شدید عده ای با حضور ویولن در موسیقی ایرانی و از سوی دیگر دشواری در نواختن آن، این ساز در طول یک سده اخیر نوازندگان برجسته ای را به خود دیده که بزیبایی توسط دستان هنرمند آنان نوازش شده است.
🔸️هر یک از آنان از اعم از "ابراهیم منصوری"، "شهباز برمکی"، "حسین یاحقی"، "حسینقلی طاطایی"، "اسماعیل زرین فر"، "لطف الله مفخم پایان"، "مهدی برکشلی"، "ناصر زرآبادی"، "عبدالله جهان پناه"، "جواد لشکری"، "بزرگ لشکری"، "عباس شاپوری"، "شاپور نیاکان"، "مسعود حسنخانی"، "اسد الله ملک" و...ضمن نوازندگی، با آفرینش آثار بدیع و پرورش شاگردان گوناگون تاثیر شگرفی بر تاریخ این ساز در موسیقی ایرانی گذاشته اند.
🔸️اغلب متخصصان و موسیقی شناسان بر این اعتقادند که "مهدی خالدی"، "علی تجویدی"، "همایون خرم"، "پرویز یاحقی" و "حبیب الله بدیعی" در میان نوازندگان فوق از ویژگی خاصی برخوردار بوده و از آنان می توان به عنوان اسطوره های ویولن ایرانی یاد کرد.
🔸️آنان همچنین اعتقاد دارند که این پنج هنرمند با آفرینش آثار فاخر و ماندگار بویژه در دهه 40خورشیدی ضمن افزایش مخاطبان موسیقی ایرانی، تحول شگرفی در این ژانر ایجاد کردند که هرگز تکرار نخواهد شد.
اما با نگاهی دقیق تر اگر بخواهیم آنان را تنها به لحاظ تکنوازی ویولن مورد ارزیابی قرار دهیم چه به لحاظ معرفتی و چه حسی به امتیاز و برتری پرویز یاحقی و حبیب الله بدیعی پی خواهیم برد.
شیرینی و لطافت توام با قدرت فراوان در آرشه کشی و ابتکار و نو آوری تقریبا در هر بار نوازندگی، این دو نوازنده را متمایز از همه ویولن نوازان ایران کرده تا جایی که نام آنان با ویولن گره خورده است.
🔸️تراکم تنها روی دسته 27سانتیمتری و نبود پرده بندی (فرت fret) و تکنیک های گوناگون در آرشه کشی، زیبایی و جلوه خاصی در تولید سونوریته ویولن نموده است.
🟩 اصولا اموزش ویبره به هنرجو زمانی شروع میشه که فالشی ها از بین رفته باشه چون تو ویبراسیون صدا یه مقدار زیر یا بم تر میشه اگه نتی فالش زده بشه وجود ویبر در ان نت اوضاع را بدتر میکنه ولی اصول کلی ویبر اینجوری که شما باید حس کنید که میخواهید خیلی اروم با مفصل انگشت سبابه دست چپتون به یه در ضربه های کاملا ارومی بزنید که ابتدا دست به سمت در می ره بعد به سمت خودتون بر میگرده
🔶️ البته در یه اندازه کاملا کوچک یعنی روی گریف اول صدا یه مقدار خیلی کمی باز هم تاکید می کنم یه مقدار کمی در حد جا به جایی بالشتک انگشتتون به عقب میره یعنی صدا بم میشه و بعد یه مقدار جلو که صدا زیر میشه، منتها اگه دقت کرده باشید حتی تو زمانهای عادی که شما می خواهید با دستتون در بزنید هیچ انقباضی در کف انگشتان و دستتون حس نمیشه که تمام این مسائل باید در دست چپ موقع ویولن زدن و اجرای ویبر رعایت کرد و باید دقت کرد که موقع ویبراسیون ، ویبر شما هیچ استرسی نداشته باشه و با ارامش اجرا بشه
انواع ویبره ویولن
ویبره ویولن ، سه نوع اصلی دارد.
1. ویبره ساعد
2. ویبره دست (یعنی مچ دست)
3. ویبره انگشت
ویبره مچ دست عمدتا با حرکت مچ دست هدایت می شود و معمولا بسیار سریع است. این نوع ویبره ویولن برای خلاقانه و هنرمندانه تر کردن یک آهنگ خاص، عالی است.ویبره ساعد توسط ساعد هدایت می شود و بسیار کند تر و گسترده تر است. این نوع ویبراتو برای آهنگ های کُند یا غمگین ویولن مثل ( Ave Maria ) مناسب خواهد بود.بسیاری از نوازندگان ویولن ابتدا شروع به یادگیری ویبره مچ می کنند. اگر چه، ویولونیست های مختلف ممکن است به استفاده از انواع مختلف ویبراتو گرایش داشته باشند . برای رسیدن به صدای مطلوب، بهتر است از ترکیب هر سه نوع ویبراتو ویولن استفاده کنید.
🟩 ویبراتو ویولن چیست؟
🔶️ ویبراتو ویولن (Vibrato) تکنیکی است که بیشتر توسط ویولونیست های حرفه ای استفاده می شود تا توجه شنونده را با بالا و پایین بردن یا لرزاندن نت در اطراف نواک اصلی به موسیقی جلب کنند.بیشتر ویولن نوازان فقط زمانی شروع به یادگیری ویبراتو می کنند که بتوانند یک گام کامل را بدون وقفه ای اجرا کنند و با دست چپ شان به سطح خاصی از مهارت در نوازندگی رسیده باشند.ویبراتو از حرکت دادن ساعد و مچ دست به سمت پیچک ویولن و سپس سمت خرک تولید می شود.این کار باعث می شود که ارتعاش با کمی عقب و جلو رفتن انگشتان روی سیم ها، از این طریق منتقل شود.یک نوازنده ویولن می تواند سرعت ویبره را با حرکت انگشتان، مچ دست و ساعد به سمت جلو و عقب کنترل کند.
اگر تا به حال به صدای ویولونی گوش داده اید و مجذوب افت و خیز نت ها در حرکت آهسته آن شده اید، شما با ویبراتو آشنا هستید. فقط یک ویولونیست ماهر می تواند از پس این کار بر بیاید.تسلط بر ویبراتو یا ویبره ویولن (به انگلیسی vibrato-violin) پیشرفت بزرگی در زمینه نوازندگی با این ساز حساب می آید. کسب مهارت در این تکنیک پیچیده به شما کمک می کند تا به مراحل بعدی در نواختن ویولن برسید .
🟩 استعداد موروثی نیست
🔶️ سرنوشت یک مرغ مینا را ماه اول زندگیش تعیین میکند. تا این زمان پذیرفته بودم که صدای بی نظیر یک مینا غریزی است. اما اینطور نیست. میناهایی که باید در قفس نگهداری بشوند، در بهار از آشیانه پرنده های وحشی آورده میشوند و تا قبل از اینکه آنها پرو بال در بیاورند، بالغ و مستقل بشوند و به محض اینکه، ترسهایشان را از دست دادند و شروع به غذا خوردن کردند، یک مینای استاد برایشان می آورند که هر روز ترانه های محبوبش را سر می دهد!
🔸️مینای کوچک یک ماه تمام گوش می دهد به آواهای سر داده شده استاد و با این وضعیت تربیت پیدا میکند. از این متد ها همیشه از قدیم استفاده می شده است. کوتاه بگویم که این روش پرورش، قابلیت استعداد مینا به این روال است. مینای استاد رل و نقش معلم را برای مینای نو پا دارد. پرورش شاگرد بعدها به فرم دیگری ادامه پیدا می کند، ولیکن اهمیت زیادی دارد که در ماه اول مینا یک معلم خوب داشته باشد. در واقع در ماه اول بوسیله صدای معلم تعیین می شود که آیا مینای وحشی یک خواننده خوب یا بد می شود!
🔸️اصلا به این ربطی ندارد که این مینا به عنوان خواننده خوب یا بد متولد شده باشد. در مورد یک مینای کوچک چرخش زندگی و حیات توانمندی و قابلیت برجسته ای را نشان می دهد که بتواند با محیط زیست هماهنگی و همگونی داشته باشد که مینا با دارا بودن معلم خوب براساس، طبق تجارب و امکانات فیزیولوژی تغییرات صداها و روان شدن صداها را پیدا کند و به این فن مثل استادش چیره شود.واگذار کردن یک مینای جوان را به معلم اش، در حالیکه قبلا از میناهای تربیت نشده پرورش یافته باشد، نسبت تجربیات طولانی ای که داشته ایم، می دانیم تربیت و پرورش خوبی را به همراه نخواهد داشت. این قانون طبیعت است که امکانات زندگی، شکل و فرم پیدا می کند؛ مثال مینای کوچک آیا یک اشاره پر شکوه نیست برای بسط و گسترش امکانات بشری؟
🔸️من خودم شخصا به آن یقین دارم؛ این خواسته بزرگی نیست که تأکید می کنم، چقدر احتیاج و ضرورت است که برای تربیت و پرورش کودکان، بهترین تأثیرها را باید بر آنها بگذاریم.
شینچی سوزوکی
